Ông Hoàng Trung (ảnh), Phó Cục trưởng Cục BVTV đã có cuộc trao đổi với NNVN về “những việc cần làm ngay” để mở nhiều, mở rộng hơn những cánh cửa cho rau quả VN vươn ra quốc tế.

Sẵn sàng cho những lô hàng đầu tiên

Vải và nhãn tại Hưng Yên và Bắc Giang vừa được Úc cho phép NK, nhưng liệu nông dân có đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật lâu dài của Úc không thưa ông?

Tất cả vấn đề liên quan đến kỹ thuật tại các vùng vải và nhãn ở phía Bắc đã đáp ứng các yêu cầu kiểm dịch thực vật (KDTV), sẵn sàng XK sang Úc và Mỹ.

Công tác tuyên truyền phổ biến tới nông dân biết chủ trương, tiêu chuẩn để có thể XK được vải và nhãn chúng ta cũng đã và đang làm. Vừa qua, một hội nghị lớn thu hút trên 300 nông dân là các nhà vườn lớn cũng đã được tổ chức.

Đáng mừng là qua kiểm tra tại các vùng trồng cho thấy, nông dân nắm rất vững các nội dung về quy trình SX và làm rất tốt theo hướng dẫn. Qua quá trình triển khai, chúng tôi đánh giá rất cao các địa phương, trực tiếp là lãnh đạo các tỉnh đã rất quan tâm, sát sao trong vấn đề này, nhất là tạo điều kiện cho DN XK.

Về bản đồ chiếu xạ, đối với nhãn hiện đã xây dựng xong ở phía Nam và có thể áp dụng ngay cho nhãn tại phía Bắc.

Đối với vải, Cục BVTV đang gấp rút phối hợp với các đơn vị chiếu xạ, các chuyên gia Mỹ và DN XK xây dựng bản đồ chiếu xạ, kế hoạch sẽ hoàn thành xong để có thể XK được vải và nhãn ở phía Bắc ngay trong vụ thu hoạch 2015.

Nếu XK được trong năm nay, khả năng “giải phóng” cho vùng vải phía Bắc có lớn không?

Năm 2015, chúng tôi xác định mục tiêu trước mắt là phải XK được vải và nhãn ở phía Bắc cái đã, có thể chỉ 10, 15 tấn thôi cũng nên, nhưng phải xuất được, và phải đáp ứng đủ các yêu cầu của phía nước NK. Về lâu dài, cần tiếp tục kêu gọi DN vào cuộc.

Vừa qua, Cục BVTV đã mời được một số DN có kinh nghiệm XK được nhãn, chôm chôm, thanh long… tại phía Nam ra Bắc nắm bắt tình hình, làm việc với các tỉnh cũng như trực tiếp tại các vùng trồng đã được Cục BVTV cấp mã số.

DN cũng đã đăng ký nguyên liệu ở một số vùng trồng, các địa phương cần tiếp tục sát cánh tạo mọi điều kiện tốt nhất để DN tiếp cận nguyên liệu. Cục BVTV cam kết sẽ phối hợp với các địa phương và DN mở rộng hơn nữa việc cấp mã số cho các vùng trồng mới.

Gấp rút giải bài toán chiếu xạ

Phía Bắc hiện chưa có NM chiếu xạ nào, nghĩa là vải, nhãn phía Bắc sẽ phải đi vòng vào Nam để chiếu xạ trước khi XK, thời gian, chi phí sẽ đội lên. Chúng ta sẽ giải quyết thế nào với bài toán này?

Đây là bài toán khó mà Bộ NN-PTNT đang chỉ đạo Cục BVTV khẩn trương tháo gỡ. Hiện phía Bắc chỉ có duy nhất một cơ sở chiếu xạ đó là Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội tại Cầu Diễn (thuộc Viện Năng lượng nguyên tử Quốc gia, Bộ KH-CN). Tuy nhiên, Trung tâm này lâu nay chỉ phục vụ cho nghiên cứu mẫu và phục vụ bên y tế.

Để chủ động cho việc chiếu xạ vải, nhãn ngay tại phía Bắc, vừa qua, liên Bộ NN-PTNT và Bộ KH-CN đã thống nhất chỉ đạo giao Cục BVTV khẩn trương phối hợp với Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội kịp thời bổ sung, nâng cấp trung tâm này nhằm đáp ứng cho việc chiếu xạ hoa quả XK.

Chúng tôi cũng đã kiểm tra trung tâm này, thấy cơ sở vật chất vẫn còn rất tốt, từ trang thiết bị cho tới vị trí, mặt bằng diện tích đều có thể đáp ứng yêu cầu chiếu xạ cho rau quả. Tuy nhiên, sẽ phải nâng cấp và đầu tư thêm một số trang thiết bị khác cũng như hệ thống kho chứa, kho lạnh, cơ sở hạ tầng…

Cục BVTV cũng đã mời Ban GĐ Trung tâm vào phía Nam thăm hai NM chiếu xạ hiện đại tại TP.HCM để họ hình dung được quy trình chiếu xạ trái cây XK cũng như học hỏi, áp dụng được tại Trung tâm ở Hà Nội khi đi vào vận hành chiếu xạ cho hoa quả. Đồng thời, Cục cũng đã gửi các yêu cầu về quy định chiếu xạ của Mỹ và Úc cho Trung tâm để họ chủ động nắm quy trình kỹ thuật…

Người trồng vải thiều Bắc Giang đang mong một vụ vải mới không còn cảnh phải xếp hàng chờ tư thương

Một mặt, Cục BVTV làm việc với các cơ quan KDTV của Mỹ và Úc để sau khi hoàn tất các hạng mục cơ sở chiếu xạ tại Hà Nội đáp ứng được theo pháp luật VN, sẽ phải mời chuyên gia của Mỹ và Úc sang trực tiếp kiểm tra. Chỉ khi họ trực tiếp công nhận cơ sở chiếu xạ này đạt yêu cầu thì mới có thể vận hành.

Lúc đó, việc XK vải, nhãn tại phía Bắc sẽ thuận lợi hơn rất nhiều vì không phải chuyển vào Nam nữa. Dự kiến cuối 2015, mọi công việc sẽ hoàn thành để đưa cơ sở chiếu xạ này vào hoạt động. Trước mắt đầu vụ vải 2015, các lô hàng XK sẽ vẫn phải chuyển vào phía Nam chiếu xạ.

Nhiều loại quả đứng trước cơ hội lớn

Ngoài vải và nhãn tại phía Bắc, sắp tới sẽ có loại trái cây nào có khả năng tìm được thị trường mới?

Cục BVTV đang đàm phán các bước cuối cùng với Đài Loan để mở cửa trở lại đối với thanh long. Đây là thị trường rất giàu tiềm năng đối với rau quả XK của VN, đặc biệt là thanh long. Trước đây chúng ta đã từng XK thanh long 14-15 nghìn tấn/năm và còn dư địa rất lớn.

Mặc dù thời gian qua, chúng ta có trục trặc một chút về mặt hàng chè XK qua Đài Loan liên quan tới KDTV, tuy nhiên tại cuộc họp song phương mới đây, hai bên đã thống nhất được các điều kiện mà phía Đài Loan đưa ra đối với quả thanh long của VN.

Ngoài thanh long, Cục BVTV cũng đã nộp hồ sơ cho Đài Loan đối với 5 loại trái cây khác gồm xoài, vải, nhãn, bưởi, chôm chôm và được họ chấp thuận. Họ đã đề nghị VN đăng ký đối với rau quả ưu tiên, Cục đã đề xuất chọn vải và xoài cho thị trường này trong thời gian tới.

Đối với thị trường Úc, ngoài quả vải vừa được họ cho phép NK, hai bên đang xúc tiến hoàn tất các văn kiện cuối cùng để sớm có thể XK xoài sang nước này. Xoài là hoa quả rất có tiềm năng tại Úc. Nhiều khả năng Úc sẽ cho phép NK xoài VN ngay trong năm 2015.

Xoài cũng là mặt hàng rất có triển vọng tại thị trường Nhật. Mới đây, đoàn kiểm tra của Nhật đã sang VN và họ đánh giá rất cao về yêu cầu chất lượng và KDTV của xoài VN.

Nếu không có gì thay đổi, sắp tới sẽ có tiếp một đoàn làm việc của cơ quan KDTV Nhật Bản sang trao đổi những khâu cuối cùng để mở cửa cho xoài VN sang Nhật. Cùng với Nhật, Hàn Quốc cũng là thị trường rất giàu tiềm năng, hiện chúng ta đã XK được thanh long và xoài sang Hàn Quốc, sắp tới, chúng tôi đang đề nghị họ xem xét thêm đối với chôm chôm và quả vải của VN.

Một loạt thị trường khác ở Mỹ La Tinh như Argentina, Peru… mặc dù không thuận lợi về điều kiện địa lí do quá xa, nhưng chúng ta vẫn đang xúc tiến hợp tác đối với các mặt hàng hoa quả có thể cạnh tranh với giá trị cao và đã nộp hồ sơ để họ xem xét mở cửa.

Ở thị trường Mỹ, ngoài vải và nhãn đã cho phép NK của VN, họ cũng đang xem xét mở cửa cho xoài và vú sữa. Hiện chúng ta đã hoàn tất hồ sơ và các thủ tục cần thiết, tuy nhiên chưa nhận được phản hồi cuối cùng của Mỹ. Dự kiến tại phiên họp song phương tới đây, chúng tôi sẽ tiếp tục đưa vấn đề về xoài và vú sữa với phía Mỹ. Newzeland cũng đang chuẩn bị đồng ý cho phép NK chôm chôm VN.

Xin cảm ơn ông!