Một ngày cuối năm cũ, mở mạng zalo gặp “anh Trị cơ khí” ở Liên Nghĩa (Đức Trọng - Lâm Đồng) đăng status: “Miền Bắc 15 độ C. Rét mướt!”. Tôi chạm tay vào phím gọi. Sau tiếng alô, tôi nghe rõ tiếng người chộn rộn hòa trong tiếng gió mùa đông bắc lồng lộng. “Mình đang trình diễn chiếc máy gieo hạt ngô tại xã Mộc Bắc (Duy Tiên - Hà Nam). Hàng trăm nông dân đang tham quan, tìm hiểu, đặt ra nhiều câu hỏi cần mình tư vấn…”, anh Trị nói.

Anh Trị trình diễn máy gieo hạt ngô tại tỉnh Hà Nam.

“Nô nức” mùa gió đông

Hơn tuần sau, vừa trở về tới xưởng cơ khí ở Liên Nghĩa, anh Trị lại cho thấy tác phong công nghiệp khi “thông báo khẩn” cho tôi : “ 3 ngày nữa, mình phải bay xuống các vùng nông nghiệp công nghệ cao ở TP.Hồ Chí Minh để đàm phán sản xuất các loại máy gieo hạt thế hệ mới”.

Tranh thủ giờ không nghỉ trưa, anh hàn huyên những ngày mùa đông ở đồng ruộng xứ Bắc. Chuyện bắt đầu qua các phương tiện truyền thông trong nước phản ánh nhiều giải thưởng sáng chế tiêu biểu cấp địa phương, Trung ương và cấp khu vực Đông Nam Á mà anh Trị giành được trong nhiều năm trở lại đây đối với chiếc máy gieo hạt rau, hoa công nghệ cao và nhiều loại máy phục vụ nông nghiệp khác. Đồng thời đối chiếu với thực tế, năng lực chế tạo cơ khí hiện thời, vào hạ tuần tháng 12/2014, Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và PTNT) đã chính thức “đánh giấy mời” anh Trị ra tỉnh Hà Nam trình diễn công nghệ gieo hạt ngô và làm bầu công nghiệp nhân Hội nghị “Đánh giá mô hình thâm canh ngô đông trên đất 2 lúa ở Đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ”. Trước đó khoảng 3 tháng, anh đã tập trung nghiên cứu thiết kế bản vẽ mới và đưa vào sản xuất hoàn thành chiếc máy này. “Dù chỉ thay thế chi tiết hút chân không gieo hạt rau, hoa kích thước nhỏ hơn sang gieo hạt ngô kích thước lớn hơn nhưng phải điều chỉnh các bộ phận chức năng khác trong máy cho tương thích với nhau, đảm bảo đồng bộ, nhịp nhàng khi đưa vào vận hành”, anh Trị kể.

Suốt mấy ngày đêm vận chuyển chiếc máy gieo hạt ngô từ Lâm Đồng đến Hà Nam, anh Trị  bỗng chốc quên hết chặng đường xa khi tiếp đón hàng trăm nông dân “nô nức” đến tận nơi nghe, thấy và tiếp xúc, đặt câu hỏi. “Thật vô cùng tiện lợi. Chỉ 2 người đứng bên máy thao tác nhẹ nhàng, nhưng có thể đạt công suất lao động hơn hai chục người ra đồng gieo hạt ngô” - lời trầm trồ không ngớt “thốt” ra từ số đông người xem. Anh “ Trị cơ khí” cũng với tư thế sẵn lòng giải đáp những câu hỏi khám phá của người tham quan, dẫn chứng theo đó bằng các số liệu của chiếc máy gieo hạt ngô như: công suất gieo 300 khay/giờ (80 ô hạt/khay); rút ngắn thời gian từ 10- 15 ngày chăm sóc ngô ngoài đồng; tỷ lệ hạt giống nảy mầm gần như tuyệt đối, cây con phát triển đồng đều, đáp ứng đầy đủ dinh dưỡng từ giá thể phối trộn sẵn; giữ đất an toàn, sạch bệnh cho vụ lúa kế tiếp; tăng năng suất từ 25-30%...

Nhà sáng chế Lê Thanh Trị được Chủ tịch nước Trương Tấn Sang khen thưởng.

Mở rộng ra với quy mô sản xuất đồng trà, đồng vụ khoảng 100ha vụ ngô đông ở Đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ, anh Trị giới thiệu thêm mô hình 1 chiếc máy liên hợp “4 trong 1” (gồm máy xay giá thể, máy trộn giá thể, máy vô bầu đất và máy gieo hạt) và 1 chiếc máy chuyên dụng trồng cây ngô giống trực tiếp từ bầu đất ra đồng, giá từ 150- 200 triệu đồng/chiếc, bước đầu thu hút hàng chục hộ nông dân Hà Nam thỏa thuận ghi nhớ để đặt hàng sản xuất trong năm 2015.

 Cơ giới “cất cánh”…

Những ngày “tác nghiệp” giữa không gian gió mùa đông bắc, anh Trị “lạc bước” vào những cánh đồng cà rốt ngút ngát cây xanh, thắm đỏ từng luống củ bội thu. Lại thêm những dự định cơ giới hóa cho ruộng đồng “cất cánh”, trước mắt sẽ đưa ra trình diễn tính năng của cỗ máy rửa cà rốt không gãy cuống (để phân biệt cà rốt Đà Lạt với cà rốt Trung Quốc) mà anh Trị đã xuất xưởng sử dụng khá hiệu quả ở Đà Lạt và các vùng phụ cận.

Khép lại năm 2014, anh Trị đã nối dài những “bước đi cơ giới” khá ấn tượng của mình, tạo ra những “hiệu ứng” tích cực từ đồng ruộng về nhà xưởng chế biến nông sản và đến cả trang trại chăn nuôi trong và ngoài tỉnh Lâm Đồng. Điển hình như ở Lâm Đồng, những sản phẩm cơ giới của anh Trị “trình làng” gồm ở ngoài đồng với chiếc máy dập lỗ màng phủ nylon trồng rau, hoa công nghệ cao, ngăn côn trùng gây hại sinh sôi, nảy nở từ trong đất; máy cắt, băm cỏ di động công suất lớn, vận chuyển về tận chuồng trại cho bò sữa ăn (trước đó phải cắt cỏ voi bằng lưỡi liềm tay giữa đồng, sau đó chất lên máy cày, xe máy chở về nhà băm từng bó qua chiếc máy cơ khí nhỏ, cuối cùng mới đổ vào máng ăn cho bò sữa); ở trong nhà xưởng chế biến nông sản có máy chẻ sợi cà rốt, sợi củ cải tự động với năng lực sản xuất gần như không hạn chế trong diện tích chuyên canh thu hoạch của hộ gia đình mỗi ngày; máy ép nước chanh dây không còn hạt để xuất khẩu (ép hàng tấn nguyên liệu mỗi ngày); ở trong trang trại chăn nuôi có chiếc máy phối trộn các chất dinh dưỡng từ bắp, mì, đậu nành, gạo, cám…ép nén lại thành cám viên thức ăn cho heo (một ngày máy ép cũng lên đến cả tấn thành phẩm)…

Ở các vùng đồng bằng trồng lúa ngoài tỉnh Lâm Đồng, anh Trị còn cung ứng cho bà con chiếc máy gieo mạ trên khay (650 khay/giờ), giải phóng sức lao động khoảng 10 người/ngày…

Dù chưa thể thống kê tất cả mức lợi nhuận trên từng “chiếc máy cơ giới” mang lại nhưng đã có một vài chủ nhân “ghé tai” anh Trị: “Năm rồi xuất khẩu được mấy container nông sản chế biến, thu lãi hơn 5 tỷ đồng” hoặc “nhờ tăng năng suất, giảm giá thành nên giá trị thu nhập trên diện tích đất nông nghiệp ước tăng 25- 30% trong năm 2014”...

Vận hành máy cắt băm cỏ liên hợp do anh Trị sáng chế.

...Và bay xa hơn

Nhớ lại 6 năm trước, “giã từ” công việc quản lý với mức lương kha khá ở một doanh nghiệp chế biến rau quả đứng chân tại huyện Đơn Dương, Lâm Đồng, anh Trị ra thị trấn Liên Nghĩa thuê một căn nhà gỗ nghiên cứu chế tạo máy gieo hạt tự động. Nguồn vốn duy nhất là một kiến thức nền và tinh thần say mê nghề cơ khí chế tạo máy móc từ hồi còn ngồi trên giảng đường đại học nay tự mình “đánh thức dậy”. Tay trắng, anh chỉ đủ sức nhờ vả một số người thân giúp số vốn ban đầu khoảng hơn 50 triệu đồng. Rồi sau 2 năm hết nghiên cứu đến thực hành, phải qua thất bại ở lần sáng chế đầu tay, anh Trị mới bước từng nấc thang cho đến ngày này. “Chiếc máy gieo hạt tự động sáng chế thành công từ 4 năm trước đã cho tôi hành trang làm nghề cơ giới hóa trên đồng ruộng đến giờ”, anh chia sẻ khiêm tốn. Nhưng tôi và nhiều người quan tâm đến sự phát triển cơ giới nông nghiệp ở Lâm Đồng nói riêng, cả nước nói chung đều biết anh Trị đã gặt hái những kết quả vô cùng quan trọng chỉ trong một thời gian chưa quá 5 năm khởi nghiệp. Vinh hạnh nhất đối với anh Trị là được Chủ tịch nước Trương Tấn Sang gặp mặt, biểu dương, tặng Bằng khen tại Thủ đô Hà Nội vào dịp đón xuân 2014.

Từ nghề cơ khí sáng chế đã cho anh Trị gặp nhiều đối tác, họ tìm đến thị trấn Liên Nghĩa hoặc trực tiếp mời anh bay sang Malaysia, Thái Lan nghiên cứu, thiết kế sản xuất hàng chục sản phẩm máy móc, thiết bị theo nhu cầu của mỗi vùng nông nghiệp. Năm mới Ất Mùi đến, anh Trị và 10 công nhân cơ khí cùng hăm hở bắt tay ngay vào sản xuất 16 sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu, áp dụng trên cả 3 khu vực sản xuất ở Đồng bằng Bắc Bộ, Nam Bộ và miền núi Nam Tây Nguyên. Một ngày như mọi ngày tiếp nhận lời yêu cầu sản xuất của khách hàng làm nông, anh Trị ít khi giấu vui mừng trước mục tiêu “được phục vụ” của mình. Vâng, tên đầy đủ của anh là Lê Thanh Trị (sinh năm 1957), chủ nhân của thương hiệu “cơ khí nông nghiệp Thanh Trị”, tọa lạc tại thị trấn Liên Nghĩa, huyện Đức Trọng, Lâm Đồng.