Ngày 25/2/2015 tới, Thông tư 03/2013/TT-BNNPTNT của Bộ NN-PTNT về quản lí thuốc BVTV sẽ chính thức có hiệu lực.

Trong đó có một điều khoản vô cùng quan trọng là yêu cầu các DN phải tiến hành công bố hợp quy (HQ) trên bao bì. Tuy nhiên, đến thời điểm này vẫn còn rất nhiều trăn trở, băn khoăn từ cả phía DN và cơ quan quản lí.

Tọa đàm những bất cấp trong quản lí thuốc BVTV tại Việt Nam

TRĂN TRỞ TỪ PHÍA DN

TS Phạm Thị Thu Hằng - Tổng Thư ký Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, VCCI nhận được rất nhiều phản ánh từ phía hiệp hội và các DN đang SXKD thuốc BVTV xung quanh những khó khăn, vướng mắc khi thực hiện Thông tư 03 của Bộ NN-PTNT về quản lí thuốc BVTV.

Mới đây, VCCI đứng ra tổ chức buổi tọa đàm xung quanh vấn đề trên với mong muốn cơ quan quản lí có điều chỉnh hợp lí trong việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật quản lí thuốc BVTV.

Chủ tịch Hội Hóa chất và Nông nghiệp Hà Nội Đàm Quang Thắng cho rằng, Thông tư số 03/2013-BNNPTNT có hạn định vào ngày 25/2/2015, yêu cầu các DN phải công bố chứng nhận HQ trên bao bì sản phẩm là bất khả thi do DN đang lúng túng không biết thực hiện như thế nào, làm với ai, áp dụng theo bộ tiêu chuẩn nào, rất mong Cục BVTV là cơ quan tham mưu, xây dựng Thông tư 03 kiến nghị Bộ NN-PTNT xin lùi thời hạn công bố HQ.

Ngoài ra, ông Thắng cũng khẳng định các DN thuốc BVTV sẽ gặp rất nhiều khó khăn và trở ngại trong SXKD nếu một số điều khoản trong dự thảo thông tư cho Luật BVTV mới được Quốc hội ban hành đang được lấy ý kiến rộng rãi không được sửa đổi hoặc bãi bỏ như quy định về tên cho một hoạt chất, độ độc, chứng thư, ủy quyền kinh doanh…

Nhằm chỉ rõ khó khăn với DN kinh doanh thuốc BVTV hiện nay, ông Lê Thanh Hải - Giám đốc Cty CP Phát triển thương mại ADI kể câu chuyện chính DN mình. Thực hiện theo Thông tư 03/2013 chứng nhận HQ trên sản phẩm, ADI nỗ lực liên hệ với các đơn vị được chỉ định để làm công tác HQ, song có nhiều chỉ tiêu đối tác không làm được.

Trong khi đó, do thuốc BVTV liên quan tới mùa vụ nên DN buộc phải bán hàng trong lúc đợi hoàn thiện thủ tục. Tuy nhiên, vừa qua khi bán sản phẩm tại tỉnh Thái Bình, ADI liên tục bị các đơn vị trực thuộc Chi cục QLTT gửi giấy mời về làm việc vì chưa công bố HQ. Do phải đi lại quá nhiều lần vừa mất công, tốn kém, cuối cùng ADI phải nộp phạt 30 triệu đồng cho lỗi không có HQ.

Chia sẻ với Cty ADI, ông Đỗ Đức Tú - Cty CP BVTV 1 Trung ương, cho biết, không chỉ ADI mà hầu hết các DN đều đang gặp phải hoàn cảnh tương tự. Là DN lớn, có đầy đủ con người, kinh nghiệm, thiết bị, máy móc, song đến thời điểm này Cty CP BVTV 1 Trung ương vẫn chưa thể công bố HQ, ông Tú lo lắng khi nhận thấy hầu hết các DN đều có thể không hoàn thành HQ trước ngày 25/2/2015.

“Cty CP BVTV 1 Trung ương đã hoàn thiện hồ sơ và nộp cho đơn vị có trách nhiệm, chức năng tiếp nhận để công bố hợp chuẩn hợp quy gần 1 năm rồi nhưng đến thời điểm này vẫn chưa được chứng nhận HQ.

Khi tôi thắc mắc, không công bố HQ nếu xuất bán hàng tới đại lí sẽ bị lực lượng QLTT, thanh tra xử phạt thì được lãnh đạo đơn vị phòng phân tích, chứng nhận được chỉ định hướng dẫn, nếu bị phạt gọi điện tới họ giải thích cho các đơn vị chức năng phía dưới hiểu để không xử phạt?! Giả sử lúc tôi gọi họ đi vắng hay làm gì không trả lời được thì biết làm thế nào?”, ông Tú bức xúc.

Thuốc BVTV là mặt hàng kinh doanh có điều kiện và hạn chế kinh doanh

LÍ GIẢI TỪ PHÍA CỤC BVTV

Trước những thắc mắc, kiến nghị của DN SX-KD thuốc BVTV, chúng tôi có cuộc trao đổi với Cục trưởng Cục BVTV Nguyễn Xuân Hồng. Ông Hồng cho biết đã cầm trong tay và nắm rõ các kiến nghị của DN do VCCI gửi sang.

Ông Hồng cho biết, hiện có một số đơn vị đã hoàn thành công bố việc hợp quy, ví dụ như Cty Syngenta Việt Nam, nên nếu các DN SXKD thuốc BVTV bắt tay vào làm từ thời điểm thông tư ra đời (2013) thì hoàn toàn có đủ thời gian để công bố HQ.

Cục trưởng Nguyễn Xuân Hồng nhấn mạnh, công bố HQ là quy định bắt buộc bởi Luật Tiêu chuẩn quy chuẩn đã quy định rất rõ rằng thuốc BVTV là mặt hàng kinh doanh có điều kiện phải công bố HQ. Cơ sở để công bố hợp quy thuốc BVTV là dựa theo Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia. Vì vậy, chỉ trong trường hợp bất khả kháng do các nguyên nhân khách quan Cục BVTV mới tiến hành cân nhắc, xem xét các kiến nghị xin lùi thời hạn công bố HQ của DN.

Theo hướng dẫn của ông Hồng, khi DN tiến hành lập hồ sơ công bố HQ với các phòng phân tích, trung tâm, đã được Cục BVTV chỉ định, có thể phân tích ở nhiều nơi, nhiều phòng khác nhau chứ không nhất thiết chỉ làm ở một chỗ.

Ông Hồng khẳng định, các phòng phân tích của Việt Nam hiện nay đủ năng lực kiểm tra, phân tích, chứng nhận mọi chỉ tiêu, hoạt chất của thuốc BVTV. Nếu cần, DN có thể vào website của Cục BVTV sẽ có đầy đủ danh sách các phòng phân tích để liên hệ.

Riêng các kiến nghị khác của DN liên quan đến quy định đặt 10 tên thương mại cho một hoạt chất, phân loại độ độc từ WHO/FAO sang GHS, hợp pháp hóa lãnh sự quán và quy định mỗi DN nước ngoài chỉ được ủy quyền 1 hoạt chất cho 1 DN Việt Nam, ông Hồng lí giải như sau:

Về quy định đặt 10 tên thương mại cho 1 hoạt chất không phải là để cơ quan nhà nước dễ quản lí hơn mà là để người dân và cán bộ trực tiếp chỉ đạo SX dễ lựa chọn và hướng dẫn hơn bởi thực tế có những hoạt chất được DN đặt tới 170 tên thương mại khiến người dân và hệ thống cán bộ ở địa phương không biết đường nào mà lần.

Về quy định độ độc từ WHO/FAO sang GHS cũng rất đơn giản, chỉ là việc quy đổi giống như từ kilograms sang pounds, DN nếu thấy khó khăn cứ chuyển công thức, hàm lượng đúng lên Cục BVTV sẽ chuyển đổi hộ.

Riêng quy định phải có chứng thư của đại sứ quán Việt Nam tại những nước có mặt hàng ủy quyền XK sang Việt Nam, ông Hồng khẳng định là hoàn toàn chính xác theo thông lệ quốc tế bởi hiện nay các DN Việt Nam muốn XK hàng sang các quốc gia khác cũng đều phải thực hiện thủ tục tương tự.

Và cuối cùng, quy định mỗi DN nước ngoài chỉ được ủy quyền kinh doanh 1 hoạt chất cho 1 DN nhằm giúp quản lí tốt hơn, tuy có thể khiến giá thuốc BVTV đắt hơn, nhưng Cục trưởng Cục BVTV Nguyễn Xuân Hồng nhắc nhở rằng, thuốc BVTV là mặt hàng kinh doanh có điều kiện và hạn chế kinh doanh chứ không phải là mặt hàng được khuyến khích.