Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh, Trưởng Ban chỉ đạo Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đánh giá nông thôn mới đã từ “lý thuyết, sách vở” đã trở thành hiện thực ở nhiều vùng nông thôn của cả nước.

Ban chỉ đạo Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã họp đánh giá kết quả năm 2014. Ảnh: VGP/Thành Chung

Chiều 18/12, Ban chỉ đạo Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã họp đánh giá kết quả năm 2014, thảo luận phương hướng thực hiện trong năm 2015 do Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Văn Ninh, Trưởng Ban chỉ đạo chủ trì.

Đánh giá về kết quả thực hiện, các thành viên Ban chỉ đạo cho rằng Chương trình xây dựng nông thôn mới năm 2014 đã có chuyển biến mạnh mẽ so với thời gian trước.

Dự kiến, hết năm 2014 sẽ có 785 xã đạt chuẩn 19 tiêu chí nông thôn mới, chiếm 8,8% tổng số xã trên cả nước, trong khi tới giữa năm nay mới chỉ có gần 180 xã đạt chuẩn. Hiện nay, bình quân mỗi xã đã đạt 10 tiêu chí, tăng 5,38 tiêu chí so với năm 2010.

Có thể kể ra các tiêu chí hoàn thành cao như 97,2% số xã hoàn thành quy hoạch nông thôn mới, 75,6% đạt tiêu chí điện, 50,2% đạt tiêu chí nhà ở dân cư, 44,5% đạt chuẩn về thu nhập, 72,2% đạt tiêu chí hộ nghèo, 65% số xã đạt tiêu chí hình thức sản xuất, 54,2% đạt tiêu chí y tế, 68,2% đạt tiêu chí hệ thống tổ chức chính trị xã hội, 91% số xã đạt tiêu chí an ninh trật tự xã hội...

Đặc biệt, đã có địa phương không chỉ hoàn thành ở cấp xã mà xuất hiện huyện nông thôn mới như ở Đồng Nai đang đề nghị xét huyện nông thôn mới với huyện Xuân Lộc và thị xã Long Khánh.

“Nếu so với trước năm 2014, kết quả của Chương trình còn gặp nhiều khó khăn, thì nay đã khởi sắc và có chuyển biến mạnh mẽ. Mục tiêu đặt ra cho năm 2015 (20% số xã trên cả nước đạt chuẩn nông thôn mới-PV) có khả năng đạt được”, ông Hồ Xuân Hùng, nguyên Thứ trưởng Bộ NN&PTNT, cố vấn của Chương trình nhận xét.

Tuy nhiên, nhìn vào khó khăn chung khi thực hiện, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh cho rằng vẫn còn một số tiêu chí đạt thấp như cơ sở hạ tầng văn hóa (17,9%), giao thông (23,3%), môi trường (26,8%), hộ nghèo (36,4%).

Giải thích nguyên nhân tiêu chí giao thông thấp, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, kinh phí để làm được giao thông lớn trong khi nguồn lực thực hiện thì hạn chế, tiêu chuẩn thực hiện mà Bộ GTVT đưa ra là cao so với nhu cầu thực tế. Để khắc phục, Bộ GTVT đã phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng lại tiêu chuẩn đường bê tông nông thôn, đảm bảo cho nhu cầu dân sinh của người dân.

Còn Thứ trưởng Bộ Xây dựng Phan Thị Mỹ Linh cho rằng trong 5 năm tới tiêu chí xử lý rác thải đạt 70% là khó vì thiếu nguồn lực thực hiện, hơn nữa quản lý rác thải nông thôn thì đang do Bộ NN&PTNT quản lý.

Tại cuộc họp, nhiều ý kiến các bộ là thành viên Ban chỉ đạo cũng thảo luận cách thức sửa đổi tiêu chí nông thôn mới, đảm bảo sát thực tiễn ở cơ sở, tránh thất thoát lãng phí; khẳng định cần kịp thời tôn vinh những doanh nghiệp đầu tư vào nông thôn, nông nghiệp trong bối cảnh vốn đầu tư của Nhà nước không nhiều.

Ban chỉ đạo Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới họp đánh giá kết quả năm 2014. Ảnh: VGP/Thành Chung

Kết luận phiên họp, Phó Thủ tướng, Trưởng Ban chỉ đạo Chương trình ghi nhận những kết quả xây dựng nông thôn mới trong năm 2014, nhấn mạnh sự chuyển biến của Chương trình diễn ra mạnh mẽ từ sau hội nghị sơ kết 3 năm thực hiện vào tháng 5/2014, đặc biệt là sau khi có Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh thực hiện xây dựng nông thôn mới.

“Thực sự đã hình thành mô hình nông thôn mới ở các địa phương và nông thôn mới đã thành hiện thực”, Phó Thủ tướng nêu rõ.

Tuy nhiên, Trưởng Ban chỉ đạo cũng chỉ ra những hạn chế trong thực hiện Chương trình là: Nguồn lực đầu tư cho nông thôn mới vẫn còn hạn chế, các bộ, ngành hướng dẫn thực hiện các tiêu chí chưa rõ; trong chỉ đạo thực hiện thì một số địa phương tập trung chính sách và nguồn lực cho các xã điểm mà không làm đồng đều ở tất cả các xã. Môi trường vẫn là vấn đề nhiều thách thức, sản xuất chưa bền vững vì chưa có tổng kết, đánh giá tính hiệu quả, hợp lý của các mô hình kinh tế để nhân rộng.

Nêu phương hướng thực hiện Chương trình cho năm 2015 và những năm tiếp theo, Phó Thủ tướng đề nghị các Bbộ, ngành và địa phương tập trung đầu tư cho cơ sở hạ tầng thiết yếu, phát triển sản xuất gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho người dân, xử lý rác thải môi trường...

Đối với kế hoạch sửa các tiêu chí nông thôn mới, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh chỉ đạo các bộ, ngành nghiên cứu để điều chỉnh nhưng không có nghĩa là hạ thấp chất lượng các tiêu chí, không để nông thôn ngày càng lùi xa so với thành thị và đảm bảo giữ vững bản sắc, cảnh quan của nông thôn mỗi vùng miền.

Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính nghiên cứu kênh huy động tín dụng ưu đãi cho các đơn vị đầu tư, phát triển nông thôn. Ngoài ra có phương án huy động rộng rãi các nhà máy xi măng đầu tư xây dựng các công trình ở nông thôn, đồng thời trả nợ vốn kịp thời cho các doanh nghiệp này.

Trước yêu cầu của một số địa phương đề xuất công nhận tiêu chí huyện nông thôn mới như ở Đồng Nai, Phó Thủ tướng yêu cầu Ban chỉ đạo tiến hành công nhận cho các huyện này và tiếp tục nghiên cứu, xem xét đầy đủ về các tiêu chí huyện nông thôn mới.

Trong kế hoạch thực hiện 5 năm tới (2016- 2020), Phó Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành khẩn trương cho ý kiến để thông báo tới các địa phương đánh giá, kịp thời đưa vào Chương trình hành động phát triển kinh tế, xã hội nhiệm kỳ mới.