Vậy yếu tố nào giúp XK rau quả VN có bước đột phá mạnh mẽ?

Mở toang nhiều thị trường

Kết thúc năm 2013, trước tình hình giá hàng loạt mặt hàng nông sản, đặc biệt mặt hàng rau quả tụt mạnh, tiêu thụ bế tắc, Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo các đơn vị liên quan tập trung nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2014 là tháo gỡ việc tiêu thụ XK nông sản.

Riêng mặt hàng rau quả, Bộ đã thành lập riêng Ban chỉ đạo phát triển thị trường, đặc biệt là tháo gỡ cho XK do Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Quốc Doanh làm trưởng ban, Cục BVTV làm cơ quan thường trực.

Theo đó, Cục BVTV đã đề xuất với Bộ NN-PTNT tăng cường sự phối hợp với các Bộ, ngành khác như Bộ Ngoại giao, Bộ Công thương, đặc biệt là đại sứ quán của các nước tại VN cũng như tham tán, thương vụ của VN tại các nước để phối hợp tháo gỡ vướng mắc và rào cản của thị trường nhằm khơi thông cho việc XK hàng rau quả.

Cụ thể trong năm 2014, Cục BVTV đã rốt ráo gửi nhiều hồ sơ, đồng thời trực tiếp tổ chức nhiều đoàn đàm phán, thương lượng với các cơ quan kiểm dịch thực vật (KDTV) của các nước để mở cửa cho rau quả XK.

Kết quả, hàng loạt thị trường khó tính đã chấp nhận mở cửa cho rau quả VN. Tiêu biểu gần đây, một thị trường vô cùng khó tính về điều kiện KDTV là Newzeland đã chấp nhận cho phép NK thanh long của VN và hiện thanh long VN đã có mặt tại thị trường này.

Sắp tới, New Zealand cũng xem xét mở cửa cho phép NK xoài của nước ta.

Năm 2014, cùng với nhiều nỗ lực đàm phán, Ấn Độ đã cho phép NK thanh long của VN, đây vốn là thị trường vô cùng tiềm năng cho thanh long VN bởi nhu cầu khổng lồ, phí vận chuyển đường biển thấp do gần với VN.

Cục BVTV đang tăng cường kết nối, hướng dẫn DN XK thanh long của VN các thủ tục pháp lí để đẩy mạnh XK thanh long vào Ấn Độ trong thời gian tới.

Hoa Kỳ cũng là một thị trường hết sức khó tính, nhưng mới đây đã chấp nhận cho phép nhãn của VN xuất khẩu vào nước này. Đến thời điểm này, riêng nhãn đã được XK sang Hoa Kỳ cả bằng đường hàng không và đường biển, sắp tới họ còn xem xét cho phép NK vải VN.

Hiện Cục BVTV tập trung chỉ đạo các đơn vị chức năng hoàn thành bản đồ chiếu xạ để phía Hoa Kỳ thẩm định trước tháng 5/2015, phấn đấu vụ vải thiều 2015 có thể lần đầu tiên XK sang Mỹ.

Cùng với Hoa Kỳ, hiện tại, Australia cũng đang xem xét cho phép NK 2 sản phẩm hoa quả từ VN là vải và xoài.

Bên cạnh đó, năm 2014, Cục BVTV chủ trì, cùng các đơn vị của Bộ NN-PTNT phối hợp với các cơ quan liên quan đã làm việc khai thông nhiều thị trường tiềm năng khu vực Đông Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, đồng thời gửi hồ sơ đăng ký NK và đàm phán với nhiều nước Nam Mỹ như Chi Lê, Argentina… vốn còn rất nhiều tiềm năng cho rau quả VN.

Ông Nguyễn Xuân Hồng, Cục trưởng Cục BVTV cho biết tính, đến cuối năm 2014, rau quả của VN đã có mặt rộng khắp tại hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó, bên cạnh các thị trường cũ như Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc…, hàng loạt thị trường lớn, khó tính và giàu tiềm năng như Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, New Zealand, Ấn Độ… đã được mở ra.

XK rau quả năm 2014 đã thành công ngoài mong đợi

Đánh giá về sự đột phá của XK rau quả trong năm 2014, ông Hồng cho rằng: Điểm nhấn thành công nhất trong năm qua, đó là trái cây VN đã tiếp cận, xâm nhập và đã có chỗ đứng ở các thị trường phát triển nhất, khó tính nhất trên thế giới.

New Zealand, Mỹ, Australia... là những nước có yêu cầu về KDTV khắt khe nhất thế giới nhưng đã chấp nhận mở toang cửa cho hoa quả của VN. Điều này sẽ tạo thuận lợi lớn cho VN mở rộng thị trường hơn nữa, bởi các thị trường dễ tính, ít khắt khe hơn về yêu cầu kỹ thuật sẽ nhìn vào đây để đánh giá cho phép NK rau quả VN.

Thực tế này còn cho thấy, VN hoàn toàn có thể đáp ứng được mọi yêu cầu về chất lượng hàng rau quả ở các nước khó tính nhất thế giới.

“Có thể nói đến năm 2014, giai đoạn “chào hàng” sản phẩm rau quả VN ở các thị trường lớn trên thế giới đã cơ bản thành công, đây chính là thời cơ để 2015 và những năm tới XK rau quả sẽ cất cánh mạnh mẽ, đặc biệt là mở rộng và từng bước đi vào chiều sâu, chiếm lĩnh thị phần ở các thị trường mà VN đã chen chân vào được.

Chúng ta đã vào được các thị trường khó tính, không có lí do gì lại không chiếm lĩnh được thị trường dễ tính hơn” – ông Hồng nhận định.

Dập dịch, ổn định SX trong nước

Mặc dù nhiều loại cây ăn quả XK chủ lực của VN trong năm 2014 như chôm chôm, nhãn, thanh long… bị dính dịch bệnh nguy hiểm như đốm nâu, chổi rồng, tuy nhiên nỗ lực khống chế thành công dịch bệnh, ổn định nguồn cung trong nước đã góp phần cho thắng lợi của XK mặt hàng rau quả.

Đến nay, nhờ các chiến dịch phát động “tháng hành động xử lí dịch bệnh trên cây ăn quả”, cả 3 địa phương chính SX thanh long gồm Bình Thuận, Tiền Giang và Long An đã khống chế thành công bệnh đốm nâu.

3 địa phương chính SX thanh long gồm Bình Thuận, Tiền Giang và Long An đã khống chế thành công bệnh đốm nâu

Bệnh chổi rồng mặc dù gặp khó khăn hơn, nhưng cũng đã cơ bản có quy trình phòng trị và bị đẩy lùi.

Hiện Bộ NN-PTNT đã giao Cục BVTV phối hợp với các địa phương thành lập các tổ điều phối nghiên cứu, với nhiệm vụ phải dập tắt hoàn toàn bệnh chổi rồng và đốm nâu trên 3 đối tượng cây trồng là nhãn, chôm chôm và thanh long… trong năm 2015.

Về những thách thức trong năm 2015, Cục trưởng Cục BVTV Nguyễn Xuân Hồng cho rằng, hiện các rào cản và thủ tục cho việc XK rau quả của VN đã cơ bản hoàn tất, tuy nhiên việc làm sao tổ chức SX, tiến tới đảm bảo an toàn dịch bệnh và an toàn vệ sinh thực phẩm, đặc biệt là việc kiểm soát tồn dư các thuốc BVTV sẽ vẫn là vấn đề nan giải cần phải tập trung quyết liệt trong năm 2015.

Cụ thể năm tới, Cục BVTV sẽ tiếp tục tập trung phối hợp với các địa phương cấp mã số vùng trồng, đi đôi với việc đề nghị các địa phương và DN tạo nên các vùng trồng an toàn dịch bệnh nhằm cho phép nhiều loại rau, hoa quả XK mạnh sang các thị trường khó tính.

Vì vậy, việc hình thành các mô hình liên kết SX nhằm thắt chặt khâu an toàn thực phẩm đối với rau quả XK sẽ được đặt lên hàng đầu. Bởi xu hướng các thị trường tới đây sẽ bắt đầu chuyển sang kiểm soát ATTP.